Kryterium socjalno-terapeutyczne

Na przygotowanie do sakramentów należy spojrzeć przez pryzmat socjalno-terapeutyczny. Otóż wiara, interpretacja Osoby Jezusa Chrystusa, Jego działanie, poznanie Go, pozwalają osobom niepełnosprawnym umysłowo na identyfikację swojego "Ja", będąc niejako gwarantem ich prawa do życia. Mniej ważny jest tu fakt, czy upośledzony umysłowo człowiek zdolny jest do intelektualnego przeżywania wiary i związanej z nią działalności własnej (np. udziału w Eucharystii). Ważniejsze jest to, że przez ten proces dydaktyczno-wychowawczy "nabrał [on] ochoty do życia, [że proces] stworzył mu atmosferę życiową". Dużo ważniejsze jest to, by mógł doświadczyć poczucia, że jest kochany i sam może kochać. Bo religijność to nie tylko wiedza, intelekt, ale życie i działanie.

Sakramenty - spotkaniem z Chrystusem

Możliwość przyjmowania sakramentów to szczególny sposób doświadczenia Chrystusa. "Ludzie upośledzeni umysłowo powinni poznać Jezusa jako swego Pana i Brata, powinni poprzez uczestnictwo w sakramentach mieć możliwość doświadczenia Jego bliskości, powinni mieć poczucie duchowej wspólnoty z Jego Osobą". Absolutnie wystarczające jest minimum - rozróżnienie zwykłego chleba od chleba Eucharystycznego. Należy posługiwać się jednak pojęciami tych ludzi, a nie pojęciami nas dorosłych, gdyż przyjęcie niewłaściwego słownictwa, niedostosowanego do ich możliwości poznawczych, prowadzi na manowce.

Zauważyć wiarę

Inne również trzeba przyjąć kryteria zauważenia wiary. Jest to szczególnie trudne, ponieważ osoby niepełnosprawne umysłowo mają swój sposób wyrażania wiary, rozumienia, pojmowania. Stąd tak ważna jest umiejętność odczytania wiary, objawów faktycznego zaufania Bogu w chwilach ważnych.

Stosunek do drugiego człowieka

Trzeba pamiętać jeszcze o tym, że stosunek człowieka wierzącego do Boga powinien zawsze być ściśle związany ze stosunkiem do drugiego człowieka. I odwrotnie - stosunek do bliźnich powinien być związany ze stosunkiem do Boga. Chodzi, więc o to, że wychowanie religijne nieodłącznie związane jest z kształtowaniem postawy społecznej. Katechetom powinna towarzyszyć świadomość, że w młodszych latach życia dziecka wiara w Boga kształtuje się w oparciu o stosunek do ludzi, a szczególne miejsce ma w tym względzie rodzina. Osoby niepełnosprawne umysłowo bardzo często pozostają na etapie rozwoju małego dziecka. Ponieważ dzieci oligofreniczne szybko przywiązują się do tych, których darzą miłością, dlatego też łatwiej przyjmują wartości wyznawane przez tych ludzi. I choć nie rozumieją, to jednak doskonale wyczuwają stosunek swych wychowawców do Boga i ludzi.

Na wzór dzieci

Należy mieć świadomość, że wychowanie niepełnosprawnych w pewnym sensie zbliżone jest do wychowania małych dzieci. W obydwóch przypadkach podstawą jest kształtowanie świadomości bliskiego kontaktu z Bogiem, realnie obecnym. Jest to oparte na budowaniu obrazu Boga w sposób antropomorficzny.

Nie tylko abstrakcja

Chrześcijaństwo jest przede wszystkim religią życia człowieka. Możemy, więc śmiało powiedzieć, że ludzie niepełnosprawni umysłowo mogą prowadzić życie prawdziwie chrześcijańskie. Nie absorbowani teorią dążą do doświadczenia miłości Boga, wierzą, że oprócz nich działa jeszcze Bóg, który ich wspiera swoją łaską. A przecież szczególnie dają temu wyraz przyjmowane sakramenty.

Rola otoczenia

Cały proces wychowania religijnego musi być oparty o rodzinę, bo tylko "(...) rodzina stwarza najlepsze warunki przekazywania i przyjmowania wartości religijnych i ludzkich". Jednak wpływ na kształtowanie postaw mają również inne środowiska: szkoła, grupa, parafia. Dotyczy to z jednej strony stworzenia odpowiednich warunków wychowania, z drugiej - zauważenia potrzeb tych ludzi, chociażby przez fakt umożliwienia im przystępowania do sakramentów. Możliwość przystępowania do sakramentów to również forma uczestniczenia w życiu parafii, w której ludzie niepełnosprawni żyją, mieszkają, a niejednokrotnie pracują. Są to tylko niektóre kryteria, jakimi należy kierować się, przygotowując osoby niepełnosprawne do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Problematyka jest dość szeroka, dlatego wymaga wielu uzupełnień, szczegółowych opracowań, szczególnie na płaszczyźnie dydaktycznej. Należy wziąć pod uwagę: wymagania szkoły, programu, i indywidualne potrzeby samych osób niepełnosprawnych umysłowo.